Twee begeleiders passend onderwijs (bpo’ers) vertellen bevlogen over de workshop ‘Brein en bewegen”
“Nederland is kampioen zitten,” vertellen AED’ers Esther Fieback en Miranda van der Donk. Met hun workshop ‘Brein en bewegen’ gaan zij de strijd aan tegen deze ontwikkeling. Onderzoek wijst inmiddels ten slotte overtuigend uit dat bewegen goed is voor het brein, en daarmee het leren bevordert. Het doel van de enthousiaste AED’ers is leerkrachten te inspireren om verschillende manieren van bewegen toe te voegen aan de schooldag. En hoe gaat dat nu beter dan direct het effect hiervan te laten zien aan de leerkrachten? Stilzitten is er tijdens de workshop dan ook niet bij.
Onze inspiratie
Esther en Miranda werden jaren geleden gegrepen door het positieve effect van bewegen op de hersenen en het leren. Tijdens studiedagen over bewegingsonderwijs en de dynamische schooldag realiseerden zij zich hoe ver beweging uit de schooldag is verdwenen. “Zelfs binnenspel is steeds kleiner geworden, met schermpjes,” licht Miranda toe. De AED’ers beten zich, samen met hun collega Monique Stolker, vast in de materie en raakten geïnspireerd om leerkrachten te helpen hun schooldag dynamischer in te richten en de beweging weer een beetje terug te brengen in de klas.
Practise what you preach
Practice what you preach is het motto van de workshopgevers. Tijdens de workshop zijn gewone stoelen beschikbaar, maar er kan ook plaatsgenomen worden op bijvoorbeeld een wiebelkussen of een bal. Tussendoor wordt af en toe van plek gewisseld en ook onderdelen als lopend vergaderen worden niet overgeslagen. “Je hebt mensen die afwachtend binnenkomen en je hebt mensen die er bovenop duiken,” observeert Esther. “Ik zie altijd wel enthousiaste mensen,” vult Miranda aan.
Eigen ervaringen
Uiteraard wordt tijdens de workshop stilgestaan bij de groeiende theoretische kennis over de effecten van bewegen op de hersenen, waarbij onder meer de onderzoeken van Erik Scherder langskomen. De grootste eyeopener komt echter toch vaak van de eigen ervaringen tijdens de workshop. Het resultaat van het toevoegen van beweging aan de workshop is direct duidelijk: de deelnemers zijn enthousiaster en wakkerder dan voor de workshop en laten vaak weten dat de tijd voorbij is gevlogen. Miranda geeft een tipje van de sluier: “Er zit een goede opdracht in waarbij je een soort voor- en nameting doet en die vind ik echt miraculeus.”
Transfer naar de klas
Bewustwording van de effecten van bewegen is een eerste stap. Maar hoe zet je deze kennis nu op een werkbare manier in op school? Esther en Miranda hebben inmiddels zo veel ervaring opgedaan met het inzetten van bewegen op school dat ze de voorbeelden zo uit hun mouw schudden. Zij geven hierbij aan dat beweging op verschillende niveaus is toe te voegen, van eenvoudige bewegingstussendoortjes tot ervaringsgericht leren. Per leerling zal ook de (bewegings)behoefte verschillen; door het aanbod uit te breiden, ontstaat er ruimte om te kiezen wat het meest passend is.
Veel mogelijkheden
In de klas is op een simpele wijze beweging toe te voegen door even een “just dance” te doen of te variëren in meubilair. Maar het bewegen kan ook verdergaand geïntegreerd worden in de lessen. “Je kunt bijvoorbeeld estafette en topografie combineren of spelling geven door de leerlingen op het plein te laten rennen naar een woord dat eindigt op een -d,” illustreert Esther. Miranda vertelt: “De meest pure vorm van leren is ervaringsgericht leren. Mijn haren gaan er bijvoorbeeld altijd van overeind staan als ze ‘oppervlakten’ vanuit boekjes leren. Je kunt daar juist de ruimte voor gebruiken.” Ook het uitbreiden van de opties op het speelplein tijdens de pauzes komt langs.
Concrete ideeën
Esther en Miranda vormen een wandelende inspiratiegids voor bewegingsactiviteiten in de klassensetting. “We geven allerlei werkvormen die de deelnemers direct de volgende dag al kunnen toevoegen en geven een lijst mee met bronnen waar ze nog meer ideeën kunnen vinden,” vertelt Esther. Hoewel de ideeën een rijke bron van inspiratie vormen, willen de enthousiaste dames vooral benadrukken dát het belangrijk is beweging ter afwisseling toe te voegen aan de schooldag. “Ook als mensen de workshop niet volgen, kunnen ze wat doen,” besluiten ze bescheiden.
Mandy van Leeuwen
Gedragswetenschapper